Tết Nguyên Đán là dịp lễ tết quan trọng nhất của người Việt Nam. Và mâm cúng tất niên là nghĩa cử truyền thống của gia đình Việt khi chuẩn bị đón mừng năm mới. Hãy cùng tìm hiểu về ý nghĩa và những thực phẩm cần có trong mâm cúng tất niên 2023.
1. Tầm Quan Trọng Của Mâm Cúng Tất Niên
Mâm cúng tất niên là nét đẹp văn hóa, tinh thần của người Việt. Đây là hoạt động chuẩn bị cho năm mới, tượng trưng cho sự tri ân tổ tiên và mong muốn được bảo trợ, phù hộ cho gia đình trong năm mới. Mâm cúng tất niên còn giúp củng cố tình cảm yêu thương trong gia đình và giữ gìn những giá trị truyền thống của dân tộc.
2. Yếu Tố Cấu Tạo Mâm Cúng Tất Niên
Mâm cúng tất niên thường được bài trí đầy đủ với các loại thực phẩm tượng trưng cho sự phát đạt, an khang và hạnh phúc. Các loại thực phẩm cần có trong mâm cúng tất niên bao gồm:
Hải Sản
Hải sản tươi sống như tôm, cua, ghẹ… là món ăn không thể thiếu trong mâm cúng tất niên. Chúng tượng trưng cho sự giàu có, phú quý, sự sung túc, tiến bộ.
Thịt Heo
Thịt heo là thực phẩm được ưa chuộng nhất trong dịp tết nguyên đán. Ngoài việc được sử dụng để nấu các món ăn, thịt heo còn đem lại ý nghĩa về sự đoàn viên, tính chất lạc quan, thành công và may mắn.
Rau Củ
Rau củ tươi xanh như bí đỏ, cà rốt, khổ qua… thường được đặt vào mâm cúng tất niên. Những loại rau củ này mang ý nghĩa về sự bình an, sức khỏe và may mắn.
Mứt Tết
Mứt tết là một phần không thể thiếu trong mâm cúng tất niên. Loại mứt này được làm từ đủ các loại trái cây khác nhau như nhãn, mận, đào, xoài, dừa…Mứt Tết tượng trưng cho sự ngọt ngào và thịnh vượng.
Bánh Chưng Bánh Dày
Bánh chưng, bánh dày là những món ăn không thể thiếu trong mâm cúng tất niên. Các loại bánh này tượng trưng cho lòng thành kính và trân trọng của con cháu đối với các tổ tiên.
3. Cách Bày Mâm Cúng Tất Niên
Việc bày mâm cúng tất niên phải tuân thủ theo quy trình, vị trí và số lượng các loại thực phẩm để mang lại may mắn, tài lộc cho gia đình.
Mặt bàn thờ được phủ một tấm thảm đỏ rực và đặt mâm cúng tất niên ở giữa. Mâm cúng tất niên được bày đầy đủ với các loại thực phẩm sắp xếp theo quy tắc nhất định. Thịt heo nằm giữa mâm và đĩa cúng, hải sản được bày ở các vị trí khác nhau trên mâm, rau củ và các loại mứt tết được bày ở các vị trí còn lại.
4. Những Lưu Ý Khi Bày Mâm Cúng Tất Niên
Khi bày mâm cúng tất niên, cần chú ý đến các yếu tố sau:
Hướng Bày Mâm
Mâm cúng tất niên phải được bày theo hướng phương Đông – nam. Theo quan niệm của người Việt, phương Đông là hướng của mặt trời mọc, tượng trưng cho sự mở đầu, sự sống và sự phát triển.
Số Lượng
Số lượng các loại thực phẩm trong mâm cúng tất niên cần phải là số chẵn. Số chẵn tượng trưng cho sự hoàn thiện và đầy đủ.
Không Để Trống
Không được để trống bất kỳ vị trí nào trên mâm cúng tất niên. Điều này tượng trưng cho sự đầy đủ và phát đạt.
5. Ý Nghĩa Các Loại Thực Phẩm Trong Mâm Cúng Tất Niên
Các loại thực phẩm trong mâm cúng tất niên mang theo nhiều ý nghĩa khác nhau:
Hải Sản
Hải sản là thực phẩm tượng trưng cho sự giàu có, phú quý, sự sung túc, tiến bộ.
Thịt Heo
Thịt heo là thực phẩm tượng trưng cho sự đoàn viên, tính chất lạc quan, thành công và may mắn.
Rau Củ
Rau củ tươi xanh tượng trưng cho sự bình an, sức khỏe và may mắn.
Mứt Tết
Mứt Tết tượng trưng cho sự ngọt ngào và thịnh vượng.
Bánh Chưng Bánh Dày
Bánh chưng, bánh dày tượng trưng cho lòng thành kính và trân trọng của con cháu đối với các tổ tiên.
6. Kết Luận
Mâm cúng tất niên là nghĩa cử truyền thống của người Việt Nam trong dịp tết nguyên đán. Đây là hoạt động mang ý nghĩa tri ân tổ tiên, mong muốn được bảo trợ, phù hộ cho gia đình trong năm mới. Bài viết đã trình bày chi tiết về tầm quan trọng của mâm cúng tất niên, các loại thực phẩm cần có trong mâm cúng tất niên và những lưu ý khi bày mâm cúng tất niên.
FAQ
1. Mâm cúng tất niên được bày vào thời điểm nào trong dịp tết nguyên đán?
Mâm cúng tất niên được bày trước đêm giao thừa, tức là vào đêm 30 tháng Chạp âm lịch.
2. Có nên bày mâm cúng tất niên trên bàn ăn của gia đình hay không?
Không nên bày mâm cúng tất niên trên bàn ăn của gia đình, mà nên bày trên bàn thờ để tôn vinh sự cao cả và trang nghiêm của nghĩa cử này.
3. Có bắt buộc phải có bánh chưng, bánh dày trong mâm cúng tất niên không?
Bánh chưng, bánh dày là những món ăn truyền thống không thể thiếu trong mâm cúng tất niên. Tuy nhiên, tùy theo từng vùng miền, có thể có những loại bánh khác được sử dụng thay thế như bánh tét, bánh ít…
4. Có nên chuẩn bị mâm cúng tất niên trước ngày tết hay chuẩn bị vào đêm giao thừa?
Việc chuẩn bị mâm cúng tất niên nên được tiến hành trước ngày tết ít nhất 1-2 ngày. Điều này sẽ giúp cho mâm cúng tất niên được bày trang trọng, đầy đủ và đẹp mắt hơn.
5. Sau khi hoàn tất nghi thức cúng tất niên, các loại thực phẩm trên mâm cúng sẽ được sử dụng như thế nào?
Sau khi hoàn tất nghi thức cúng tất niên, các loại thực phẩm trên mâm cúng sẽ được gia đình dùng trong ngày tết hoặc lưu giữ để tặng cho bạn bè, người thân trong dịp tết. Tuy nhiên, việc sử dụng cần tuân thủ quy tắc về vệ sinh và an toàn thực phẩm.
